Bunly Meas

Some workplaces closed their doors and staff lost their income. Since Covid-19 pandemic started, I have travelled to many places in the countries. I have talked to some people about their livelihoods. Although Cambodia has not experienced community transmission of the disease, it is obvious to witness economical impacts on people’s lives. Their income is decreased or taken away when their businesses go slower, and their workplaces are closed. This means less money for rent, food and medical care. Each family member in particular children needs to limit their basic needs. They could be in such a situation for longer!  Those were the words I heard during my conversations with them. Thinking about their wellbeings afterwards makes me overwhelmed. I kept worrying about from one thing to another, especially about affected children and elders, which made me sad and exhausted. My sadness and exhaustion, according to neuroscientists and psychologists, could be an “empathy fatigue”. It is m...

កន្លែងធ្វើការងារមួយចំនួនបានបិទទ្វារ បុគ្គលិកបាត់បង់ប្រាក់ចំណូល។ ចាប់តាំងពីមានការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ ១៩មក  ខ្ញុំបានធ្វើដំណើរទៅច្រើនកន្លែងនៅក្នុងប្រទេស។ ទោះជាប្រទេស កម្ពុជាពុំមានការឆ្លងនៅក្នុងសហគមន៍ និងពុំមានមនុស្សស្លាប់ដោយសារជំងឺនេះក្តី ក៏យើងឃើញយ៉ាងច្បាស់នូវផលប៉ះពាល់របស់វាមកលើជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ។  ចំណូលរបស់ពួកគាត់ធ្លាក់ចុះ ឬបាត់បង់ដោយសារមុខរបរទទួលទានលែងមានដំណើរការ និងកន្លែងការងារត្រូវបានបិទទ្វារ។ ថវិកាសម្រាប់ជួលផ្ទះ ឬផ្គត់ផ្គង់ម្ហូបអាហារ ថ្នាំសង្កូវនៅពេលឈឺថ្កាត់ មានកាន់ តែតិចទៅៗ ហើយសមាជិកគ្រួសារនីមួយៗ ជាពិសេសកូនៗរបស់ពួកគាត់ ត្រូវរស់នៅយ៉ាងរឹតត្បិត។ ពួកគាត់មិនអាចស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពបែបនេះបានយូរទៀតបានទេ!  ទាំងអស់នេះគឺជាសម្តីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលខ្ញុំបានជួបសន្ទនានៅតាមបណ្តាខេត្ត / ក្រុងមួយចំនួនកន្លងមក។ ការគិតពីសុខទុក្ខរបស់ពួកគាត់ជាពិសេសកូនៗគាត់ និងមនុស្សចាស់ បានធ្វើឲ្យខ្ញុំពិបាកចិត្តយ៉ាងខ្លាំង។ ខ្ញុំបារម្ភពីរឿងមួយទៅរឿងមួយទៀត មិនអស់មិនហើយ ដែលធ្វើឲ្យចិត្តខ្ញុំកាន់តែស្មុគ្រស្មាញ លែងសប្បាយចិត្ត និងមានអារម្មណ៍នឿយណាយ។ ទុក្ខព្រួយ និងភាពនឿយហត់ចិត្តរបស់ខ្ញុំនេះ បើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវផ្ន...

ខ្លោងទ្វារសាលាបឋមសិក្សា ដែលខ្ញុំបានរៀនកាលពី៣០ឆ្នាំមុន នៅខែមុននេះ ខ្ញុំបានទៅសាលាបឋមសិក្សាដែលខ្ញុំបានរៀនកាលពី៣០ឆ្នាំមុន។ គ្រាន់តែឈានជើងហួសរបងសាលាភ្លាម អនុស្សាវរីយជាច្រើនបានត្រលប់មករកខ្ញុំវិញ ហាក់ដូចជាពួកវាមានក្តីនឹករលឹកដល់ខ្ញុំជាខ្លាំង បន្ទាប់ពីបែកគ្នាយ៉ាងយូរ។ ខ្ញុំឈរសម្លឹងទៅទីធ្លាសាលា ហើយនឹកឃើញដល់រូបខ្លួនឯងកាលពីកុមារកំពុងអង្គុយលេងដីខ្សាច់ជាមួយមិត្តភក្តិ។ យើងទ្បើងដើមស្វាយតូចមួយជាមួយគ្នា រត់ដេញប្រលែងគ្នាចុះទ្បើងលើជណ្តើរខាងមុខថ្នាក់រៀន ហើយយើងចែកនំចំណីដែលយើងចូលចិត្ត​ និងមានរឿងជាច្រើនទៀតដែលខ្ញុំបាននឹកឃើញ … ខ្ញុំនៅតែបន្តនឹកឃើញអនុស្សាវរីយកន្លងមក រួមទាំងរឿងរ៉ាវដែលលំបាកៗផងដែរ។ ខ្ញុំនៅចាំពេល ខ្ញុំអន់ចិត្ត ពេលគ្រូឲ្យពិន្ទុទាប ហើយខ្ញុំឆ្ងល់ថាហេតុអ្វីខ្ញុំមិនពូកែដូចគេ។ ខ្ញុំច្រណែននឹងមិត្តរួមថ្នាក់នៅពេលឃើញគេមានសម្ភារល្អៗដែលខ្ញុំគ្មាន។ ខ្ញុំរងរបួសរាងកាយ (មិនធ្ងន់ធ្ងរទេ) នៅពេលមានជម្លោះជាមួយសិស្សមាឌធំជាង ដួលនៅពេលរត់លឿនពេក ឬធ្លាក់នៅពេលទ្បើងកន្លែងខ្ពស់ពេកជាដើម។ ក្រោយពីនឹកឃើញនូវរឿងរ៉ាវលំបាកៗទាំងនោះ ខ្ញុំចាប់ផ្តើមមានចិត្តប្រតិកម្មភា្លមថា ខ្ញុំនឹងជួយការពារក្មេងប្រុសដែលជារូបខ្ញុំកាលពីក្មេងនោះ ឲ្យជៀសផុតពី...

The gate of my primary school, where I visited the first time after 30 years .   Last month I returned to my primary school, where I studied 30 years ago. After entering the gate, memories flooded my head. I saw my younger self playing sand with my friends. We climbed a small mango tree, chased each other up and down a staircase in front of our classroom, exchanged our favourite food, and the list goes on.  Flashbacks kept coming, including the downtimes. I was upset when my teachers gave me low marks and questioned myself for not being good enough. I was jealous of my friends having stuff I didn’t. I was physically hurt from disagreements with bigger classmates or fell from my attempts to prove to everyone I was the fastest runner or most talented climber.  My immediate reaction to those difficult times was to protect that boy, my child-self, from pain and suffering. I wanted to assure him everything would be alright. He did not need to worry or blame himself for anythin...

បដិមាព្រះពុទ្ធនៅភ្នំសំពៅ ខេត្តបាត់ដំបង ការចាប់កំណើតនៅក្នុងប្រទេសកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាគឺប្រទេសកម្ពុជា មិនបានបណ្តាលឲ្យខ្ញុំចាប់យកសមាធិមកអនុវត្តដោយស្វ័យប្រវត្តិនោះទេ។ សមាធិ គឺជាការបដិបត្តិមួយដ៏ចម្បងសម្រាប់ពុទ្ធសាសនិកជន ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាភាគច្រើនរួមទាំងខ្ញុំផងដែរ ច្រើនតែគោរពទៅតាមវប្បធម៌តពីដូនតាមក ដោយប្រារព្ធពិធីបែបសាសនាច្រើនជាង។ ការបដិបត្តិសមាធិជាទូទៅ គឺសម្រាប់តែព្រះសង្ឃ អ្នកប្រកាន់ខ្ជាប់ និងអ្នកសិក្សាអំពីសាសនាប៉ុណ្ណោះ។ ជាបទពិសោធ ចាប់ពីខ្ញុំបានសិក្សាពីថ្នាក់បឋមសិក្សា រហូតដល់សកលវិទ្យាល័យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ខ្ញុំពុំដែលបានរៀនអំពីការធ្វើសមាធិម្តងណាទ្បើយ។ កត្តានេះសមហេតុសមផល ពីព្រោះខ្ញុំក៏មិនដែលបានរៀននៅតាមវត្តដែរ! ប៉ុន្តែជាទូទៅនៅក្នុងសង្គម គេតែងតែជឿថាសមាធិ គឺសម្រាប់តែអ្នកទាំងទ្បាយណាដែលលះបង់ជីវិតរបស់ពួកគេ ដើម្បីស្វែងរកផ្លូវជីវិតមួយតាមបែបសាសនាប៉ុណ្ណោះ។ គំនិតបែបនេះ បានបង្អាក់ចិត្តខ្ញុំមិនឲ្យសូម្បីតែសាកល្បងសមាធិ។ ជាទូទៅ ខ្ញុំមិនដែលមានមន្ទិលសង្ស័យទៅលើអត្ថប្រយោជន៍នៃសមាធិទេ។ សមាធិបានផ្តល់ផលវិជ្ជមានទាំងទៅលើសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងផ្លូវកាយ។ ការសិក្សាបែបវិទ្យាសាស្រ្តរាប់ពាន់បានគាំទ្រនូវផលល្អនៃសមាធិនេះ។ ប...

Mountain-carved Buddha statue in Phnom Sampov,  Battambang  Having born in a Buddhism country, Cambodia does not make me meditate by default. Meditation is one of the core practices of Buddhists; however, many Cambodians, including me instead, are culturally bound to religious rituals. The practice is primarily for devout monks, practitioners and scholars. Throughout my education from primary to undergraduate schools here, I never encountered any mediation teachings, not even once. That makes sense because I was not learning in Buddhist monasteries anyway! But socially, there is a belief that mediation is only practiced by those who scarify their lives to pursue a religious path. This thought alone kept me away from trying it. I have no doubts about the benefits of meditation. It positively impacts our mental and physical health. Thousands of scientific studies have supported that. Though knowing this in my head could not push me to sit down, close my eyes and focus on my brea...